Варикосел

Варикосел - мояклар (скротум) веналарининг варикоз кенгайиши. Ушбу томирлар қонни мояклардан олиб кетиш вазифасини бажаради. Варикоселда қон мояклардан қайтиб кетиши бузилишидан пайдо бўлади.

Варикосел одатда балоғат даврида шаклланади ва вақт ўтиши билан ривожланади. Улар бироз ноқулайлик ёки оғриқ келтириши мумкин, лекин кўпинча ҳеч қандай аломат ёки асоратларни келтириб чиқармайди.

Варикоцел мояк ривожланишининг ёмонлашишига, сперматозоид ишлаб чиқарилишининг бузулишига ёки бепуштликка олиб келадиган бошқа муаммоларга сабаб бўлиши мумкин. Ушбу асоратларни бартараф етиш учун варикоселни жарроҳлик ё`ли билан даволаш тавсия етилади.

Cимптомлар
Варикосел одатда чап томонлама бўлади ва кўпинча симптомсиз ёки ҳеч қандай асорациз кечади. Мумкин бўлган белгилар ва аломатлар қуйидагиларни ўз ичига олиши мумкин:

  • Оғриқ.
  • Ёрғоқда томирларнинг кенгайиши.
  • Турли ўлчамдаги мояклар.
  • Бепуштлик. Варикосел 20-40% холатда бепуштликга сабаб булади.

Қайси холатлатларда шифокорга мурожаат қилиш керак:
Оғриқ, шиш ёки ёрғоқда хосила пайдо бўлиши. Aгар улардан бирортасига дуч келсангиз, ўз вақтида ва тўғри ташхис қўйиш учун шифокорингизга мурожаат қилинг.

Сабаблари
Варикоселнинг аниқ сабаби номаълум. Қўзғатувчи омиллардан бири қоннинг тўғри йўналишда ҳаракатланишини таъминлаш учун мўлжалланган томирлар ичидаги клапанлар етишмовчилиги ёки умуман мавжуд эмаслиги.
Мей-Тернер синдроми.
Веноз рефлюкс хисобига(яни қон томир йуналишидан орқага қараб харакат қилиши) қон томирлар кенгаяди ва варикоцелни ҳосил қилади.
Хавф омиллари
Кўриниб турибдики, варикосел ривожланиши учун муҳим хавф омиллари йўқ.
Мураккабликлар
  • Варикосел мояк ҳароратини тартибга солинишини бузади. Натижада оксидловчи стресс ва токсинларнинг тўпланиши қуйидаги асоратларни келтириб чиқаради :
  • Мояк ривожланиши ва функциясининг бузилиши. Балоғат ёшига етган ўғил болаларда варикосел мояклар ўсишини, гормон ишлаб чиқаришни ва мояклар саломатлиги ва функцияси билан боғлиқ бошқа мумаммоларни келтириб чиқаради. Катта ёшди эркакларда варикоцеле сабабли тўқималарнинг емирилиши билан уруғдон ҳажмининг аста-секин камайишига олиб келиши мумкин.
  • Бепуштлик. Статистикага кўра, варикосел ташхиси қўйилган еркакларнинг 20% дан 40% гачасида бепуштликга сабаб бўлади. Бепуштлик муаммоси бўлган еркакларнинг тахминан 40 % дан 80% да варикоцел мавжуд .

Диагностика
Моякни визуал текшириш.
Визуализация тести(Валсава синамаси билан).

Ултратовуш текшируви.
  • Ташхисни тасдиқаш ёки варикоцел даражасини аниқлаш.
  • Варикоцелга сабаб бўлувчи бошқа кассаликларни аниқлаш.
  • Қон оқимига тўсқинлик қилувчи бошқа омилни аниқлаш.
Даволаш.
Варикоцел кўп холатда асоратсиз ва симптомсиз кечади ва давлош талаб этилмайди.


Қуйидаги холатларда оператив даво тавсия этилади:
  • Уруғдонлар ривожланишдан орқада қолса.
  • Сперма миқдори ва спермотозоидлар сони камайиши ёки бошқа сперма аномалиялари (одатда фақат катталарда текширилади) бор беморлар.
  • Сурункали оғриқ.

Операция
Операциянинг мақсади қон оқимини соғлом томирларга йўналтириш учун зарарланган венани ёпишдир.

Даволаш натижалари:

  • Таъсирланган мояк вақт ўтиши билан кутилган ҳажмга қайтиши.
  • Сперматозоидлар сони ортиши ва спермотозоид аномалиялари камайиши.
  • мояклардаги оғриқнинг йўколиши ёки камайиши.

Жарроҳлик асоратлари:

Варикоселни жаррохлик йўли билан даволашда келиб чикиши мумкин бўлган асоратлар:

  • Мояклар атрофида суюқлик тўпланиши (гидросел)
  • Варикоселнинг такрорланиши
  • Инфекция
  • Aртериялар зарарланиши
  • Сурункали моякда оғриқ(орхалгия)
  • Мояк атрофида қон тўпланиши (гематома)

Жарроҳлик муолажалари

Венани тикиш ёки кесиш (уни боғлаш) орқали мояк венаси орқали қон оқимини тўхтатиш. Бугунги кунда икки хил аралашув кенг қўлланилади. Иккала амалиёт ҳам умумий оғриқсизлантириш остида бажарилади:

  • Микроскопик варикоселектомия. Жарроҳ қорин бўшлиғида кичик бир кесма орқали. Микроскоп ёрдамида жарроҳ бир нечта кичик томирларни аниқлайди ва боғлайди. Жараён одатда 2-3 соат давом етади.
  • Лапароскопик варикоселектомия. Жараён одатда 30-40 дақиқа давом етади.

Амалиётдан кейнги қайта тиклалиш:

Ушбу операциядан кейин оғриқ одатда енгил, аммо бир неча кун ёки ҳафта давом етиши мумкин. Шифокор операциядан кейин чекланган вақт давомида оғриқ қолдирувчи воситаларни буюриши мумкин.

Операциядан тахминан бир ҳафта ўтгач, сиз ишга қайтишингиз ва операциядан тахминан икки ҳафта ўтгач спорт билан шуғулланишингиз мумкин. Жарроҳингиздан қачон кундалик ишларга хавфсиз қайтишингиз ёки жинсий алоқада бўлишингизни белгилаб беради.


Варикоцелле эмболизация.

Ушбу амалиётда томир махсус агентлар ёрдамида тўсиб қуйилади, бу еса кичик тўғон ҳосил қилади. Амалиёт интервенцион жаррох томонидан бажарилади. Шифокор сон ёки қўл венасига майда найча(катетер) киритади. Амалиёт маҳаллий оғриқсизлантириш остида.

Монитордаги тасвирдан фойдаланиб, катетер даволаш жойига йўналтирилади. Рентгенолог мояк томирлари ёпиш учун махсус еритмани юборади . Жараён тахминан бир соат давом етади.

Қайта тиклаш муддати қисқа ва фақат енгил оғриқни ўз ичига олади. Сиз 1-2 кундан кейин ишга қайтишингиз ва тахминан бир ҳафта ичида фаолиятингизни давом еттиришингиз мумкин.