+998 78 113-81-00
+998 97 004-00-03
+998 97 004-00-03
ДИАБЕТИК ТЎПИҚ СИНДРОМИ (ДТС)
ДИАБЕТИК ТЎПИҚ СИНДРОМИ (ДТС) - бу Қандли Диабет касаллигининг асоратларидан бири бўлиб, бемориниг болдир ёки тўпиқ соҳаларида 2 ҳафтадан ортиқ давом этиб келаётган тинч ҳолатдаги оғриқлар, яралар ёки гангрена билан (артериал окклюзион касаллик сабабли) кузатилади. Касаллик сабаби аксарият ҳолатларда оёқларга озиқ модда ва кислород билан таъминловчи артерия қон томирларининг ички юзасида атеросклеротик пилакчалар (асосий қисмини ёғлар ташкил этади) йиғилиши сабабли юзага келади. Механик таъсирланиш натижасида оёқларнинг охирги ҳимоя қўрғони – тери бутунлигини бузилиши билан жараён бошланади.
Диабетик тўпиқ белгилари
Агарда сиз қандли диабетдан азият чексангиз ва қуйидаги белгилар бўлса ўз даволовчи шифокорингиз билан маслаҳатлашинг:
- Оёқ (болдир/тўпиқ) тери рангини ўзгариши;
- Оёқ температурасини ўзгариши (совуши);
- Оёқдаги оғриқлар (ҳаракатда ва тунда бўлиши);
- Қадоқчалар;
- Оёқлардаги қуруқ ёриқлар (асосан товон соҳасида);
- Оёқлардаги нохуш хидлар;
- Узоқ муддат битмайдиган очиқ яралар;
- Оёқ тукларининг тўкилиши;
- Тирноқларни қалинлаши ва замбруғли касалликлар юзага келиши;
Агарда сиз қандли диабетдан азият чексангиз ва қуйидаги белгилар бўлса ўз даволовчи шифокорингиз билан маслаҳатлашинг:
- Оёқ (болдир/тўпиқ) тери рангини ўзгариши;
- Оёқ температурасини ўзгариши (совуши);
- Оёқдаги оғриқлар (ҳаракатда ва тунда бўлиши);
- Қадоқчалар;
- Оёқлардаги қуруқ ёриқлар (асосан товон соҳасида);
- Оёқлардаги нохуш хидлар;
- Узоқ муддат битмайдиган очиқ яралар;
- Оёқ тукларининг тўкилиши;
- Тирноқларни қалинлаши ва замбруғли касалликлар юзага келиши;
Диабетик тўпиқ симптомлари ҳар бир инсонда ҳар-хил кечади. Шундай бўлса ҳам, қуйидаги умумий симптомлар кузатилиши мумкин:
· Сезги йўқолиши;
· Увишиш (онемение);
· Қадоқлар ва оғриқсиз яралар пайдо бўлиши;
· Оёқ терисини ранги ва температурасини ўзгариши;
· Қизил чизиқлар пайдо бўлиши;
Агарда жароҳатга инфекция қўшилса, у ҳолда қуийдаги белгилар кузатилади:
· Тана ҳароратини кўтарилиши;
· Умумий ҳолсизлик (feeling very sick);
· Қалтираш;
· Қондаги қант миқдорини назоратсиз ошиб кетиши;
Ҳар қандай диабети бор инсон, жароҳатда инфекция белгилари пайдо бўладиган бўлса, шошилинч равишда шифокорга мурожаат қилиши зарур!
· Сезги йўқолиши;
· Увишиш (онемение);
· Қадоқлар ва оғриқсиз яралар пайдо бўлиши;
· Оёқ терисини ранги ва температурасини ўзгариши;
· Қизил чизиқлар пайдо бўлиши;
Агарда жароҳатга инфекция қўшилса, у ҳолда қуийдаги белгилар кузатилади:
· Тана ҳароратини кўтарилиши;
· Умумий ҳолсизлик (feeling very sick);
· Қалтираш;
· Қондаги қант миқдорини назоратсиз ошиб кетиши;
Ҳар қандай диабети бор инсон, жароҳатда инфекция белгилари пайдо бўладиган бўлса, шошилинч равишда шифокорга мурожаат қилиши зарур!
Диабетик нейропатия ва периферик артериялар касалликлари шифокорларнинг мутназам назоратини таълаб қилади. Иккала ҳолат ҳам оғир ва аянчли асоратларга олиб келиши мумкин. Улар эса қуйида санаб ўтилади:
· Узоқ муддат битмайдиган катта яралар;
· Инфекциянинг тери, мушаклар ва суякларга тарқалиши ва абцесслар;
· Гангрена (оёқ қисмларининг чириши);
· Оёқ деформациялари;
· Ампутация – оёқнинг кесилиши;
· Ўлим;
Доктор томонидан кўрикдан кейин мурожаат қилган беморнинг ҳаётини сақлаб қолиш мақсадида гангренага чалинган оёқ қисмлари олиб ташланиши мумкин. Шу сабабли шифокорга ўз вақтида мурожаат қилиш зарур.
· Узоқ муддат битмайдиган катта яралар;
· Инфекциянинг тери, мушаклар ва суякларга тарқалиши ва абцесслар;
· Гангрена (оёқ қисмларининг чириши);
· Оёқ деформациялари;
· Ампутация – оёқнинг кесилиши;
· Ўлим;
Доктор томонидан кўрикдан кейин мурожаат қилган беморнинг ҳаётини сақлаб қолиш мақсадида гангренага чалинган оёқ қисмлари олиб ташланиши мумкин. Шу сабабли шифокорга ўз вақтида мурожаат қилиш зарур.
Гангрена – бу оғир инфекцион зарарланишдан кейин тана маълум бир қисмининг ўлиши бўлиб, одатда қон оқимининг тўсилиши ва инфекциялар сабабли юзага келади.
Жараён одатда организмнинг специфик қисмларида: оёқ, қўл ёки ички аъзолардан бошланиб, ўлган тўқималарнинг қолдиқлари қонга сўрилиши оқибатида бутун организмга тарқалиши ва бу септик шок, кейинчалик эса ўлимга олиб келиши мумкин. Шу сабабли гангрена белгилари бўлган ҳолатларда зудлик билан шифокорга мурожаат қилиш ва оёқ қисмларини олиб ташлаш тавсия қилинади.
Агарда сизда
Тана қисмларининг бирида ранг ўзгариши (қорайиб қолиши);
Бадбўй хидлар ажралиши;
Кучли оғриқ ва кейинчалик оғриқ йўқолиши;
Юқори температура, қалтираш;
Нафас олиш тезлашиши, хансираш;
каби белгилар бўлса тезда шифокорга мурожаат қилишингиз зарур!
Гангрена турлари
Қуруқ гангрена – бу одатда тана қисмларига узоқ муддат қон келмаганлиги сабабли юзага келади ва тана қисмлари аста секин ўлишни бошлайди.
Нам гангрена – бу бактериал инфекция сабабли тўқималарнинг ўлиши билан юзага келади, тана қисмлари намлашади. Бу типдаги гангрена тезкор оёқ қисмларининг олиб ташланишини тақозо қилади.
Газли гангрена – аниқ бир типдаги яъни clostridia туркимига кирувчи бактериалар томонидан чақирилади, бактериалар томонидан ажралган газли токсинлар тўқималар ўлимига сабаб бўлади, шу сабабли тезда беморга ёрдам кўрсатилмаса бемор ҳалокатига сабаб бўлиши мумкин
Жараён одатда организмнинг специфик қисмларида: оёқ, қўл ёки ички аъзолардан бошланиб, ўлган тўқималарнинг қолдиқлари қонга сўрилиши оқибатида бутун организмга тарқалиши ва бу септик шок, кейинчалик эса ўлимга олиб келиши мумкин. Шу сабабли гангрена белгилари бўлган ҳолатларда зудлик билан шифокорга мурожаат қилиш ва оёқ қисмларини олиб ташлаш тавсия қилинади.
Агарда сизда
Тана қисмларининг бирида ранг ўзгариши (қорайиб қолиши);
Бадбўй хидлар ажралиши;
Кучли оғриқ ва кейинчалик оғриқ йўқолиши;
Юқори температура, қалтираш;
Нафас олиш тезлашиши, хансираш;
каби белгилар бўлса тезда шифокорга мурожаат қилишингиз зарур!
Гангрена турлари
Қуруқ гангрена – бу одатда тана қисмларига узоқ муддат қон келмаганлиги сабабли юзага келади ва тана қисмлари аста секин ўлишни бошлайди.
Нам гангрена – бу бактериал инфекция сабабли тўқималарнинг ўлиши билан юзага келади, тана қисмлари намлашади. Бу типдаги гангрена тезкор оёқ қисмларининг олиб ташланишини тақозо қилади.
Газли гангрена – аниқ бир типдаги яъни clostridia туркимига кирувчи бактериалар томонидан чақирилади, бактериалар томонидан ажралган газли токсинлар тўқималар ўлимига сабаб бўлади, шу сабабли тезда беморга ёрдам кўрсатилмаса бемор ҳалокатига сабаб бўлиши мумкин
Диабетга чалинган беморлар регуляр равишда шифокор назоратида бўлишлари лозим. Қабул давомида шифокор оёқлар ҳолати, теридаги ўзгаришларни баҳолайди ва зарурий текширувларни тавсия қилиши мумкин.
Агарда сизда юқорида қайд қилинган белгилар бўлса, режадан ташқари қўшимча шошилинч тиббий кўрик керак бўлади.
Кўрик мобайнида шифокорингиз:
Агарда сизда юқорида қайд қилинган белгилар бўлса, режадан ташқари қўшимча шошилинч тиббий кўрик керак бўлади.
Кўрик мобайнида шифокорингиз:
- · Охирги вақтлардаги оёқларингиздаги ўзгаришлар ҳақида сўраши;
- · Қондаги қант миқдори;
- · Оёқ суякларни рентгенографияси;
- · Оёқлардаги нерв толалари зарарланиши ва сезги тестлари;
- · Оёқ артерия ва вена томирлари Допплер (УТТ) текшируви;
Диабетик тўпиқни даволаш тактикаси касаллик оғирлик даражасига боғлиқ.
Дастлаб шифокор диабетик тўпиқ муаммоларини хирургик аралашувларсиз ҳал қилишга ҳаракат қилади, уларга қуйидагилар киради:
Агарда барча амалга оширилган чоралар бесамар бўлса, у ҳолда жарроҳлик аралашувлари зарурати туғилиши мумкин.
Уларга қуйидагилар киради:
Дастлаб шифокор диабетик тўпиқ муаммоларини хирургик аралашувларсиз ҳал қилишга ҳаракат қилади, уларга қуйидагилар киради:
- · Жароҳатни тоза сақлаш;
- · Зарур бўлса антибиотиклар тавсия қилиниши;
- · Қадоқларни олиб ташлаш;
- · Агарда қуриқ гангрена бўлса, уларни ўзи ажралишини кутиш;
- · Ҳаёт тарзи ва овқатланиш рациони бўйича тавсиялар бериш;
Агарда барча амалга оширилган чоралар бесамар бўлса, у ҳолда жарроҳлик аралашувлари зарурати туғилиши мумкин.
Уларга қуйидагилар киради:
- · Ўлган тўқималарни тозалаш;
- · Ўсиб кетган тирноқларни олиш;
- · Қон оқимини қайта тиклашга қаратилган чора тадбирлар (видео керак):
- Диабетик тўпиқ каби қандли диабетнинг оғир асоратларини олдини олиш учун нималар қилиш керак деган саволга жавоб топишни истасангиз, қуйидаги видео билан батафсил танишинг.