+998 97 004-00-03
Бош мия артерияларини стентлаш –
Инсультни олдини олишнинг хавфсиз танлови!
ИНСУЛЬТ - бу бош мия тўқималарини қон билан таъминланишининг ўткир бузилиши бўлиб, тирик қолган беморларнинг 80% ногирон бўлиб қолади. Шунинг учун ИНСУЛЬТ сабаблари, белгилари ва бу каби хавфли ҳолат юзага келганда нима қилиш кераклигини ҳар биримиз билишимиз шарт!
Инсульт асосан икки турга фарқланади: Ишемик ва Геморрагик.
Инсульт олди белгилари: беморларда тез ҳаракатда ёки ҳолатни ўзгартирганда бош айланиши, кўз олди қоронғилашиши, қулоқда шовқин, ҳотира пасайиши ва артериал қон босимни кўтарилиши каби шикоятлар юзага келиши мумкин.
Ишемик инсульт бош мияга қон олиб келувчи қон-томирларнинг атеросклеротик пилакчалар ёки тромб массалари билан торайиши ёки тўлиқ ёпилиши сабабли юзага келади.
Геморрагик инсульт эса – юқори қон босими таъсирида бош мия томирларининг ёрилиши ва қон қуйилиши натижасида кузатилади.
FAST инглиз тилидаги сўзларнинг аббревиатураси бўлиб, қуйидаги маъноларни англатади:
F face- юз симметриясини бузилиши;
А arm – қўл ва оёқларда сезиш ва ҳаракат йўқолиши;
C speech – нутқ бузилиши ёки йўқолиши;
E time – яъни зудлик билан 103 қонғироқ қилиш, чунки бу белгилар бўлганда ҳар бир дақиқа жуда муҳимдир!
Яхши маълумки касални даволагандан уни олдини олган афзал, шу сабабли агарда сизда, яқинларингизда ёки атрофингиздаги инсонларда ИНСУЛЬТ олди белгилари кузатилса, у ҳолда зудлик билан невролог мутахассисга мурожаат қилинг, бош мия артерияларини УТТ текширувидан ўтишни унутманг!
КАСАЛЛИК УЧУН ХАВФ ОМИЛЛАРИ:
Касалликнинг сабаблари иккита асосий гуруҳга ажратилади:
Эмбологен – юракда ҳосил бўлган тромб массаларининг мия томирларига қон оқими орқали келиб тиқилиши;
Атеросклеротик – бош мия қон томир (артерия)лари ички қаватида атеросклеротик пилакчалар тўпланиши ва уларнинг қон оқимини тўсиши сабабли юзага келади. Аксарият ҳолатларда бу каби стеноз (торайиш) соҳалари белги бериб туради, шу сабабли хавф гуруҳига кирадиган беморларимиз даврий кўрикдан ўтиб туришлари мақсадга мувофиқ.
Диагностикаси
Невролог ёки даволовчи шифокорингиз сизда юқорида қайд қилинган шикоятлар асносида бош мия томирларида ўзгариш борлигини шубҳа қилса, у ҳолда биринчи ва асосий текшириш методи бу УТТ ёрдамида бош мия артерияларини Допплерографиясидир. Ушбу текширув бош мия томирларидаги стеноз даражаси ва унинг гемодинамик аҳамиятини баҳолаш имконини беради.
Агарда сизда УТТ хулосасига кўра ўзгариш аниқланмаса ёки бош мия интракраниал артериялари касалликларига гумон қилинса, у ҳолда кейинги босқич бу – контрастли МСКТ (мультиспираль компьютер томография) текширувидир.
МСКТ ангиография – ёрдамида сиз касалликнинг сабабларини аниқ билишингиз ва шунга қараб ҳаракат қилишингиз мумкин.
Агарда сизда УТТ ва МСКТ текширувларида тегишли ўзгариш аниқланса, ушбу ҳолатда сизга даво усулини танлаш мақсадида бош мия томирлари ангиографияси тавсия этилади. Ушбу текширув давомида эса аниқланган стеноз стентлаш ёрдамида бартараф қилиниши мумкин.
Бош мия артерияларини стентлаш – бу кам инвазив амалиёт бўлиб, оёқ ёки қўл томирлари орқали маҳаллий оғриқсизлантириш остида пункция қилиниб, рэнтген нурлари назорати остида бош мия артерияларига тўғридан тўғри контраст модда (бўёқ) жўнатилади. Аниқланган артерияларнинг стеноз соҳалари баҳоланади. Беморда топилган стеноз гемодинамик аҳамятга эга бўлса, у ҳолда шу вақтнинг ўзида ушбу торайишни махсус стент воситасида бартараф этса бўлади.
Амалиёт давомида инсульт хавфини олдини олиш мақсадида махсус химоя воситалари ишлатилади, уларнинг асосий вазифаси стентлаш жараёнида ажралган майда ёғ бўлакчалари ва тромбларнинг миянинг ички артерияларига ўтиб кетишини олдини олишдир.
Стентлаш амлаиёти нисбатан хавфсиз амалиёт бўлиб, давомийлигии 20-50 мин давом этиб, махаллий оғриқсизлантириш остида амалга оширилади. Амалиётдан кейин бемор 24 соат давомида назоратда бўлади ва шундан кейин уйга рухсат берилади.
Агарда сизда қулоқда шовқин, бош айланиши, хотирани пасайиши ва қон босимни тез-тез кўтарилиши каби белгилар бўлса, унутманг, бу инсульт олди белгилари бўлиши мумкин. Батафсил маълумот учун биз билан боғланинг.
